Tuesday, October 22, 2013

પુસ્તક મારી નજરે.. OLD MAN AND THE SEA..


પુસ્તક મારી નજરે..
OLD MAN AND THE SEA.. અર્નેસ્ટ હેમિંગ્વે.. નોબલ પારિતોષિક વિજેતા પુસ્તક.. ગમતાનો કરીએ ગુલાલ
# ઘણીવાર જીત્યા પછી પણ પરિસ્થિતિ નથી બદલાતી... પણ હારી જવું એ માણસના સ્વભાવમાં નથી.. કારણ..
"A man is not made for defeat. A man can be destroyed but not defeated."
 

# ઓલ્ડ મેન એન્ડ ધ સી...ના વૃદ્ધ સાન્ટીયાગોની વાર્તા ઝઝૂમવાની પ્રેરણા આપી જાય છે. એ વૃદ્ધનો જુસ્સો પણ સમુદ્રના ધીર-ગંભીર અને અવિરત ઉછળતા મોજાઓ જેવો છે. ઉંમરની અસર, અશક્તિ, થાક તેને અવરોધી શકતા નથી. ૮૪ દિવસ સુધી રોજ-રોજ દરિયો ખેડ્યા છતાં પણ માછલીઓ નથી પકડાતી, ત્યારે ૮૫માં દિવસે પણ તે "Everyday is new day"ના વિચાર સાથે નીકળી પડે છે. તે મો...ટ્ટી માછલી પકડવાનો સંકલ્પ કરે છે. ખૂબ દૂર- ખૂબખૂબ દૂર જાય છે અને અજબ માછલી પકડે પણ છે..
... તે મોટી માછલીને પોતાના નાના મછવા સાથે બાંધીને કિનારે લઈ તો આવે છે. પણ મછવો કિનારે પહોંચે ત્યારે માછલીનું માત્ર હાડપિંજર જ બચ્યું હોય છે. રસ્તામાં શાર્ક માછલીઓ એ સાન્ટીયાગોએ પકડેલી માછલીના માંસનું ભક્ષણ કરી જાય છે.. સાન્ટીયાગો શાર્ક માછલીઓનો પણ હિંમતથી મુકાબલો કરે છે.. તે માછલીઓને ભગાડી પણ દે છે... પણ પોતે પકડેલી માછલીનું માંસ બચાવી શકતો નથી..
# મોટી માછલી પકડવાનો સંકલ્પ તેણે પૂરો કર્યો છે.. તે વિજેતા છે.. પરાક્રમ કરીને આવેલો વીરયોદ્ધા છે.. આમ છતાં તેના હાથમાં કશું જ નથી.. યુદ્ધના અનુભવો અને જીતની નિશાનીઓ સિવાય કશું જ નથી..
# ખૂબ જ સરસ વાર્તા..

પુસ્તક મારી નજરે... ફાંસલો


પુસ્તક મારી નજરે... ફાંસલો-અશ્વિની ભટ્ટ... પુસ્તક વાંચન પછીના આનંદની વહેંચણી...
# ક્રાંતિ ક્યારેક ગરીબોથી નથી થઈ શકતી. સાધન-સંપન્ન-બુદ્ધિશાળી(ઇન્ટેલેક્ચુઅલ્સ) વર્ગ જ ક્રાંતિ કરી શકે છે. ગરીબો-અભાવમાં જીવતા લોકો હલ્લો-બળવો કરી શકે.. જેની આવરદા ખૂબ જ ટૂંકી હોય છે.. આમ છતાં મને ખોટા પડવું ગમશે.. (પ્રસ્તાવનમાં અશ્વિની ભટ્ટ..) 

પુસ્તક : ફાંસલો
# સમયની સાથે માણસના વિચારો, પરિસ્થિતિ, જરૂરિયાત.. બધું બદલાય છે.. આદર્શો પણ સમય સાથે બદલાય એવું બને... 

# ફાંસલો.. દેશમાં ક્રાંતિ-પરિવર્તન લાવવાના હેતુસર કેટલાક નવલોહિયા યુવાનો ‘બેન્ક ઓફ મેવાડ’ લૂંટવાનું કાવતરું ઘડે છે. ગોવિંદ ભંડારી તેનો નાયક હોય છે. બધા મિત્રો ગોવિંદના ક્રાંતિના વિચારો (મોટેભાગે નક્સલવાદી વિચારો) સાથે સંમત નથી હોતા, છતાં તેઓ લૂંટમાં જોડાય છે... મિત્રભાવથી અને પરિવર્તન લાવવાના સાચા ઇરાદાથી.. પણ હેતુ ભલે ગમે તેટલો ઉમદા હોય તો શું થયું? યુવાનોએ કરેલું કૃત્ય ‘હાર્ડકોર ક્રાઇમ’ હતું અને ગુનાની સજા તો ભોગવવી જ પડે. # રૂપિયા ૧૦ લાખની લૂંટ સાથે બેન્કના લોકરમાંથી કેટલીક એવી માહિતીનો જથ્થો તેમને હાથ લાગે છે.. જે રાજકીય ઉથલપાથલ સર્જી શકે.. તખ્તો પલટ કરી શકે.. ઘટનાઓની ઘટમાળ ચાલતી રહે છે.. જિગર પરોત સમગ્ર કથાનો નાયક બની રહે છે..

# જેલમાં ૧૦ વર્ષની સજા ભોગવ્યા પછી બહાર નીકળે ત્યારે જિગર સામે એ સવાલ ઊભો જ હોય છે કે, ‘જેના માટે જેલમાં ગયા હતા એ મિશન છોડી દેવાનું?’ ૧૦ વર્ષમાં પરિસ્થિતિ ઘણી બદલાઈ ચૂકી હોય છે.  
દિવંગત અશ્વિની ભટ્ટ

 # ફરી એ રહસ્યમય વિસ્ફોટક માહિતી મેળવવાની કવાયત શરૂ થાય છે..કોઈ રહસ્યમય ફિલ્મની જેમ આખી નવલકથા આગળ વધ્યા કરે છે.. 
# ફાંસલોમાં વાત છે મિત્રતાની, ક્રાંતિની તમન્નાની, રાજકારણીઓની બદમાશીની, જોરજુલમ-અન્યાયની, યૌવનના આવેગની, પ્રામાણિક ફરજની, બદલાની... લૂંટ વખતે મળેલા માલનું રહસ્ય વાચકોને છેવટ સુધી જકડી રાખે છે.. 
# ક્રાંતિ ગરીબોથી થઈ શકતી નથી.. આમ છતાં મને ખોટા પડવું ગમશે.. (અશ્વિની ભટ્ટ)...
# મારા મતે, ક્રાંતિ માટે આર્થિક ગરીબીની તો ખબર નહીં, પણ બૌદ્ધિક ગરીબી અને ઇરાદાઓનો અભાવ તો ન જ ચાલે.. એ ચોક્કસ..
# ગમતું મળે તો અલ્યા ગુંજે ન ભરીએ.. ગમતાંનો કરીએ ગુલાલ..

ફ્રૂટ અને દવા..


હોસ્ટેલમાં ભણતા હતા ત્યારની વાત છે. એક મિત્ર બિમાર પડ્યો. ખિસ્સામાં ૭૦-૮૦ રૂપિયા જ હતા. ડોક્ટર પાસે ગયો. ડોક્ટરે તપાસીને કહ્યું, ‘‘કંઈ નહીં, તાવ છે અને થોડી નબળાઈના કારણે ચક્કર આવે છે. દવા લખી દઉં છું. દવા લઇ લે જો અને ફ્રૂટ ખાજો.’’ ડોક્ટરે પોતાની ફીના ૫૦ રૂપિયા લીધા.
પૈસા આપતી વખતે મારો મિત્ર બોલ્યો, ‘‘લ્યો સાહેબ, હવે ફ્રૂટ તમે ખાજો...’’
ડોક્ટરે કહ્યું, ‘‘કેમ?’’
મિત્ર બોલ્યો, ‘‘આ ફ્રૂટના પૈસા તો તમને આપી દઉં છું. બાકી જે પૈસા ખિસ્સામાં બચ્ચા છે, તેમાંથી દવાય માંડ આવશે… ’’
ડોક્ટરે પણ હંસતા-હંસતા કહ્યું, ‘‘બને એવું, આ જ જિંદગી છે..’’

Saturday, September 7, 2013

આદત નથી

સમુદ્રમંથનમાંથી નીકળ્યું ઝેર તોય હસતા-હસતા પી ગયા
પછી ગળું લીલું કરીને નીલકંઠ બનવાની આદત નથી

બે પળ હળ્યા-મળ્યા- હસ્યા-બોલ્યા-લડ્યા અને છુટા પડ્યા
પછી વિવાદ છાપરે ચડાવી ''કોઈ''ને રુસ્વા કરવાની આદત નથી

કહેવત છે કે પ્રેમ હોય બિનશરતી, જમાનો શરતી પ્રેમનો છે
પણ શરતોના વાડામાં બંધાઈને પ્રેમ કરવાની આદત નથી


- સંદીપ (અગાઉ લખેલી કવિતા)

મારું એકાંત

મારી એકાંતની દીવાલોમાં
ઘુટેલા લીટા અને ચિત્રોને
વાસ્તવિક દુનિયામાં સાકાર
કરવા માટે મથતો હું....
પ્રસ્વેદ અને આંસુની સ્યાહીથી
કલાકોના કેનવાસ પર પીંછડા મારું છું
કલ્પના અને મહેનતના રંગોથી
આકૃતિઓ બનાવું છું, મિટાવું છું..
કોઈ આકૃતિઓ બની સુંદર તો...
કોઈ બની ના સમજાતી એબ્સર્ડ કૃતિ...
નથી પારંગત આ કલાનો તો પણ
ચિત્રોનો આલ્બમ મજેદાર બનતો જાય છે
- સંદીપ (અગાઉ લખેલી કવિતા)

ત્યારે દીશા બદલાય છે...

અતૂટ મહેનત કરવા છતાં જ્યારે દશા ના
બદલાય ત્યારે દીશા બદલાય છે...
સમર્પણ સાથે થયેલા કામની કદર
ના થાય ત્યારે દીશા બદલાય છે..
બે-ચાર પૈસાના ફરકને જોતા નથી કર્મવીરો
પણ સ્વમાન ઘવાય ત્યારે દીશા બદલાય છે...
રાજ ભલે હોય સાચા, ચાકર દરવખતે ખોટા નથી હોતા..
દર્દ પરાકાષ્ઠાએ અનુભવાય ત્યારે દીશા બદલાય છે..
અવગણનાને તો વારંવાર અવગણીએ ''સંદીપ''
કાબેલિયત પર વાર થાય ત્યારે દીશા બદલાય છે..

સંદીપ કાનાણી (23મી જુલાઈએ લખેલી કવિતા)
 

MY WORK ON NEWS ANGLE 23 FEB 2013


Monday, August 12, 2013

થાકી જવાનું કાયમ તલવાર તાણી-તાણી


પર્વતના નામે પથ્થર દરિયાના નામે પાણી
''ઇર્શાદ'' આપણે તો ઇશ્વરને નામે વાણી.

આસું ઉપર આ કોના નખની થઈ નિશાની?
ઈચ્છાને હાથ-પગ છે એ વાત આજે જાણી.

આ શ્વાસની રમતમાં હારી ગયો છું તો પણ
મારા આંગણે પધારો ઓ ગંજીપાની રાણી.

ક્યારેક કાચ સામે ક્યારેક સાચ સામે
થાકી જવાનું કાયમ તલવાર તાણી-તાણી

થાકી જવાનું કાયમ તલવાર તાણી-તાણી
''ઇર્શાદ'' આપણે તો ઇશ્વરને નામે વાણી. 

(ચીનુ મોદી ''ઇર્શાદ''ની ગઝલ, જે મારા ભણવામાં આવતી અને મને ગમતી, ગમે છે  )

શું છે પ્રેમ??

પ્રેમમાં પ્રેમી કે પ્રેમિકા લક્ષ્ય નહિ  પણ પ્રેમ પામવાનું સાધન છે.. લક્ષ્ય તો હોય છે પ્રેમને પામવો  પ્રેમને પામવો એટલે ઇશ્વરને પામવો ઈશ્વર, ...