સાહિત્ય: મારી વાચનપોથીમાંથી...

વાચન કણીકા... 

* પુસ્તક: આઇડિયોલોજી – ડેવિડ હોક્સ

* પુસ્તક:ધ એન્ડ ઓફ હિસ્ટ્રી – ફ્રાન્સિસ ફુકુયામા

‘‘બજારની વિચારસરણીએ તેની હરિફાઇ કરતી અન્ય વિચારસરણીઓને તોડી નાંખી છે અને તેથી તે માનવજાતની ઉત્ક્રાંતિનું ચરમબિંદુ છે. હવે માનવ ઇતિહાસને અન્ય વિચારધારાની જરૂર નથી.’’

‘‘આજથી થોડા દાયકાઓ પહેલાં જ્યારે દુનિયા ગોલ્ડન સ્ટાન્ડર્ડ પર ચાલતી હતી ત્યારે નાણાં એક નક્કર ચીજ હતી. સૈદ્ધાંતિક રીતે નાણાંનું સોનામાં પરિવર્તન કરી શકાતું હતું. હવે જગતનું નાણું એક આભાસ છે, તે એક પ્રતીક માત્ર છે. તે તમારા બેન્કના કંપનીના ખાતામાં એક એન્ટ્રી માત્ર છે. તે પહેલાંની જેમ નક્કર હકીકત નથી…’’

‘‘દરેક યુગના સૌથી પ્રભાવાત્મક વિચારો તે યુગના સત્તાશાળી વર્ગના જ વિચારો હોય છે. આ સત્તાશાળી વર્ગ પોતાની સત્તાને ‘લેજીટીમાઇઝ’ કરવા માટે એવા વિચારો પ્રજામાં ફેલાવે છે કે જેથી તેમની સત્તાને લોકો વૈચારિક ટેકો આપે. લોકો પર બળપ્રયોગ કરવાની જરૂર ના પડે.’’

‘‘શોષણનું સૌથી ખરાબ સ્વરૂપ એ છે કે જેમાં શોષિતો પોતે જ શોષણખોરની વિચારસરણીમાં માને અને તેનો પ્રચાર કરે…’’

- સંદર્ભ: નવું વાચન, નવા વિચારો – ધવલ મહેતા (ગુજરાત સમાચાર પૂર્તિ, પાના નંબર-૪, ૧૯-૧૧-૨૦૦૮) 

કાવ્ય...

કઇ તરકીબથી પથ્થરની કેદ તોડી છે?

કૂંપળની પાસે શું કુમળી કોઈ હથોડી છે? – ઉદયન ઠક્કર

તે ભેજવાળા શબ્દોનું

સતત સેવન કરવાથી

આવે છે રોજ ખાટા ઓડકાર

જઠરમાં કોહવાતા શબ્દોએ

ઊભરાતો આથો અમ્લપિત્તના આક્રંદથી

ગૂંગળાતા કવિતાના શ્વાસ

ચોમાસું ચાલે છે. 

- આદિલ મન્સુરી